Inleiding
In de Bijbel lezen we dat mensen in de greep van boze geesten kunnen raken. Deze mensen zijn niet meer vrij. Ze worden door boze geesten gekweld. “…zij die gekweld werden door onreine geesten…” (Lukas 6:18) De boze geesten hebben hen overweldigd. “…allen die door de duivel overweldigd waren…” (Handelingen 10:38)
Maar we lezen ook in de Bijbel dat Jezus deze mensen weer vrij maakte. In deze en in de volgende Bijbelstudie zullen we nagaan wat de Bijbel over deze dingen zegt.
1. Van sommige mensen wordt gezegd dat ze een boze geest hebben
Twee voorbeelden uit het Marcus evangelie.
- “Nu was er in hun synagoge een man met een onreine geest …En Jezus bestrafte hem en zei: Zwijg! Ga uit hem weg! En de onreine geest deed hem stuiptrekken en ging, roepend met luide stem, uit hem weg.” (Marcus 1:23-27)
- “Meester, ik heb mijn zoon, die een geest heeft die maakt dat hij niet kan spreken, bij U gebracht. En waar hij hem ook aangrijpt, werpt hij hem tegen de grond, en het schuim staat hem op de mond en hij knarst met zijn tanden en verstijft; … En zij brachten hem bij Hem; en toen hij Hem zag, deed de geest hem meteen stuiptrekken; en hij viel op de grond en wentelde zich met schuim op de mond. En Hij vroeg aan zijn vader: Hoelang is het al dat dit hem overkomt? En hij zei: Van jongs af aan. En vaak heeft hij hem ook in het vuur en in het water geworpen om hem om te brengen … toen Jezus zag dat de menigte samenstroomde, bestrafte Hij de onreine geest en zei tegen hem: Geest die maakt dat men niet kan spreken en die doof maakt, Ik beveel u: ga uit hem weg en kom niet meer in hem terug! En onder geschreeuw en hevig stuiptrekken ging hij uit hem weg ..” (Marcus 9:14-29)
Nog een voorbeeld is de man uit het land der Gardarenen die door Jezus wordt bevrijd van vele boze geesten (Marcus 5:1-20).
2. Jezus dreef de boze geesten uit
We lezen dat Jezus bij vele mensen boze geesten uitdreef: “En Hij genas er velen…en dreef veel demonen uit..” (Marcus 1:34) . “En Hij predikte in hun synagogen door heel Galilea en dreef de demonen uit” (Marcus 1:39). De boze geesten waren in deze mensen en werden door Jezus uit hen gedreven. “”En toen Jezus zag dat de menigte samenstroomde, bestrafte Hij de onreine geest en zei tegen hem: Geest die maakt dat men niet kan spreken en die doof maakt, Ik beveel u: ga uit hem weg en kom niet meer in hem terug!” (Marcus 9:25)
3. Christenen spreken over bezeten zijn en over occult gebonden zijn
Bij bezetenheid[1] zijn er boze geesten in een mens, deze boze geesten kunnen op sommige momenten de volledige controle overnemen. Op zulke momenten heeft de persoon in wie de boze geest is, geen controle meer over zichzelf, hij wordt beheerst door de boze geest. Wanneer boze geesten de controle over een bezetene overnemen, kunnen ze bijvoorbeeld door hem heen spreken. Zie Marcus 1:24,25 en 5:6-12. Het is dan niet meer de persoon zelf die spreekt, maar een boze geest. De eigen persoonlijkheid van het slachtoffer wordt op die momenten opzij geschoven.
Over gebondenheid spreken we als mensen gedeeltelijk worden beheerst door boze geesten. De boze geesten hebben dan op één of andere manier greep op een mens gekregen. Ze hebben die mens echter niet volledig in hun macht, zoals bij iemand die bezeten is. Ook mensen die gebonden zijn, worden door boze geesten gekweld. Alleen is hun situatie minder ernstig als bij hen die bezeten zijn.[2] Een voorbeeld uit de Bijbel is de vrouw die kromgebogen was. Over haar zegt Jezus: “En moest dan deze vrouw, die een dochter van Abraham is en die de satan, zie, nu achttien jaar gebonden had, niet losgemaakt worden van deze band …” (Lucas 13:16). De satan had haar 18 jaar gebonden met als gevolg dat ze kromgebogen was.
4. Hoe raakt een mens bezeten of gebonden?
Het is duidelijk dat niet ieder mens bezeten of gebonden is. De vraag is: hoe raakt een mens dan gebonden? Op deze vraag geeft de Bijbel geen rechtstreeks antwoord. We kunnen hier alleen vanuit andere Bijbelse informatie een logische gevolgtrekking over maken. Dat betekent dat we over deze kwestie niet met absolute zekerheid kunnen spreken.
Het valt te verwachten dat je bezeten of gebonden kunt raken als je in direct contact met boze geesten komt. Wie zich bezig houdt met het occulte, met allerlei vormen van toverij, waarzeggerij en spiritisme, komt daardoor rechtstreeks in contact met boze geesten. Als gevolg van dit directe contact met boze geesten kunnen mensen bezeten of gebonden raken. Dit wordt bevestigd door de pastorale praktijk. Talloze christelijke hulpverleners, vanuit alle achtergronden, hebben waargenomen dat contact met het occulte vaak leidt tot gebondenheid en soms zelfs tot bezetenheid.
Dit hoeft niet altijd de schuld van de persoon zelf te zijn. Sommige mensen komen bijvoorbeeld in contact met het occulte via hun ouders.
Als ouders zich bezig houden met het occulte kan dat tot gebondenheid van hun kinderen leiden. Bijvoorbeeld wanneer ouders hun kinderen meenemen naar een occulte genezer.
Je bezig houden met occulte zaken, geeft de boze geesten een toegang tot je leven. Mensen die zich met deze dingen inlaten, zetten in de geestelijke wereld een deur open voor de boze geesten. Als je hulp bij boze geesten zoekt, dan is gebondenheid vaak de prijs die daarvoor betaald wordt.
Ook door afgoderij kunnen mensen gebonden en bezeten raken. Een voorbeeld van afgoderij is de Mariaverering in de Rooms-katholieke kerk. Achter de afgoden, zitten boze geesten (1 Korinthe10:18,20). Als je deelneemt aan de eredienst van een afgod kom je in gemeenschap met de boze geesten die achter deze afgod zitten. Zie 1 Korinthe 10:20,21. Ook achter de Mariaverering in de Rooms-katholieke kerk zitten boze geesten. Ook heel gevaarlijk is het toepassen van meditatietechnieken. Zelfs al worden ze in een christelijke vorm gepresenteerd, bijvoorbeeld in de vorm van contemplatief gebed[3].
Wat ook vaak voorkomt, is dat occulte belasting van ouder op kind wordt doorgegeven. Een van de ouders heeft zich bijvoorbeeld met toverij bezig gehouden, met als gevolg dat die ouder gebonden of bezeten is geraakt. De ouder is dan occult belast. Deze belasting kan overgaan op de kinderen. Uit de praktijk weten we dat het vaak voorkomt dat occulte vermogens, zoals helderziendheid, overgaan van ouder op kind. Soms ook van grootouder op kleinkind.
Het is niet zo dat de hierboven genoemde dingen altijd automatisch tot gebondenheid of bezetenheid leiden. Het hangt er blijkbaar van af of boze geesten van deze gelegenheid gebruik maken.
Een waarschuwing
Er is een gevaarlijke valse leer die zegt dat elke zonde automatisch tot demonische gebondenheid leidt[4]. Dat zou betekenen dat ieder mens gebonden is, want ieder mens zondigt. Het is volgens deze leer niet genoeg dat wij als christenen onze zonden belijden, je moet nadat je gezondigd hebt, ook bewust de gebondenheid die deze zonde zou hebben veroorzaakt verbreken. Als je dat niet doet, blijf je gebonden en dan blijven boze geesten je lastig vallen. Voor deze leer is geen basis in de Bijbel te vinden.
De Bijbel zegt dat het belijden van onze zonden genoeg is (1 Johannes 1:9). Alleen bij occulte zonden is dat in sommige gevallen niet genoeg. In die gevallen moet er inderdaad ook bewust afstand genomen worden van de boze.[5]
5. Kenmerken van gebondenheid, het stellen van de diagnose
Om gebondenheid en bezetenheid te herkennen is onderscheid nodig. Het is niet altijd even duidelijk of klachten het gevolg zijn van occulte belasting. Daarom is het belangrijk om God om inzicht te vragen.
Kenmerken
Er zijn een aantal kenmerken die direct duidelijk maken dat er sprake is van gebondenheid of bezetenheid. Sommige gevallen zijn overduidelijk. Lees bijvoorbeeld Markus 5:1-13. De man met de onreine geest bezat een bovenmenselijke kracht. Niemand kon hem in bedwang houden, zelfs de ketenen waarmee ze hem vastgebonden hadden, had hij stuk gemaakt. Bovennatuurlijke fysieke kracht is een onmiskenbaar kenmerk van bezetenheid. Dat geldt ook voor het bezit van occulte vermogens. Zoals helderziendheid, gevoeligheid voor de pendel of het vermogen om pijnklachten weg te nemen door te strijken (magnetisme)[6]. Wanneer Jezus in Markus 5:1-13 de boze geesten gebied om uit de man weg te gaan, beginnen de boze geesten, door de man heen, met Hem te spreken. Ook dat is een duidelijk kenmerk van bezetenheid. In duidelijke gevallen van bezetenheid zoals in Markus 5:1-13, is het niet ongebruikelijk dat er opeens een andere stem door de persoon heen spreekt. Op dat moment spreken de boze geesten rechtstreeks, door de persoon heen, tot de toehoorders.
Het komt bij deze duidelijke gevallen van gebondenheid ook vaak voor dat de persoon in kwestie zeer heftig reageert op Jezus en de Bijbel. Ook kan de aanwezigheid van christenen al voor een heftige reactie zorgen. Wat ook voor komt is dat de persoon die gebonden is ieder keer wanneer er over de Bijbel gesproken wordt, “weggetrokken wordt”. De persoon in kwestie valt bijvoorbeeld elke keer wanneer het evangelie uitgelegd wordt in slaap. In andere gevallen blijft er niets van wat er gezegd is hangen. Het dringt niet door, na afloop blijkt de gebonden persoon alles weer vergeten te zijn, het is helemaal uit zijn geheugen verdwenen.
Een andere sterke aanwijzing is dat iemand spookverschijnselen waarneemt. Bijvoorbeeld geestverschijningen, klopgeluiden, stemmen, lichten die spontaan verschijnen. Deze spookverschijnselen kunnen ook een andere oorzaak hebben.[7]
Er zijn ook andere kenmerken, die niet zo duidelijk als demonisch zijn te herkennen. Dat komt omdat deze symptomen ook andere, natuurlijke oorzaken kunnen hebben. Het gaat bijvoorbeeld om symptomen als depressie[8] of om lichamelijke klachten[9]. In de Bijbel zien we dat een geest het spraakvermogen blokkeerde (Marcus 9:17), een andere geest boog een vrouw krom (Lucas 13:15). Ziekte is het gevolg van de zondeval, ook als christen is ons lichaam nog niet verlost, wij lijden net als de rest van Gods schepping onder de vergankelijkheid[10]. In sommige gevallen is er meer aan de hand en heeft de ziekte of de zwakheid een occulte oorzaak.
Wanneer iemand occult gebonden is kan dit ook een uitwerking hebben op het gedrag. Occulte gebondenheid kan bijvoorbeeld leiden tot onmatig gedrag en tot verslavingen. Zoals allerlei uitspattingen op seksueel gebied of alcoholverslaving. Ook kan het leiden tot uitbarstingen van toorn en extreem dominant of zelfs gewelddadig gedrag. Dit gedrag hoeft niet direct op occulte gebondenheid te wijzen, het is meestal een uiting van ons zondige hart. Dit gedrag is vooral verdacht wanneer iemand zich op deze extreme manier begint te gedragen nadat hij in contact gekomen is met het occulte.
Herkennen van bezetenheid, gebondenheid
Om demonische gebondenheid te herkennen, moeten we niet alleen naar de symptomen kijken die hierboven zijn beschreven. Het is ook nuttig om terug te gaan naar het moment dat de symptomen begonnen. Begonnen de symptomen nadat iemand in aanraking kwam met het occulte? Bijvoorbeeld na een consult met een occulte genezer of na het beoefenen van yoga. Als de klachten hiermee samenhangen is dat een sterke aanwijzing dat er boze geesten achter zitten.
Maar in de eerste plaats moeten we bidden om inzicht. En vertrouwen op de leiding van de Heilige Geest! Als je het niet vertrouwt, vraag God dan om inzicht: “Heer wat is hier aan de hand? Wilt u het duidelijk maken”. God zal je zeker duidelijkheid geven. Maar wellicht zul je er eerst enige tijd voor moeten bidden. Soms komt er duidelijkheid doordat, na het gebed om inzicht, de geesten zich duidelijk manifesteren[11]. Houd daarom in de gaten of er een reactie komt als je voor iemand die mogelijk gebonden is bidt.
Toetsvragen
1. Wat is bezetenheid?
2. Geef een voorbeeld uit de Bijbel van een geval van bezetenheid.
3. Wat is het verschil tussen bezetenheid en gebondenheid?
4. Waardoor raken mensen gebonden?
5. Waarom lopen mensen het gevaar om gebonden te raken wanneer zij deelnemen aan afgodische rituelen?
6. Noem een aantal duidelijke kenmerken van gebondenheid en bezetenheid.
7. Welke uitwerking kan gebondenheid hebben op iemands gedrag?
8. Leg uit waarom sommige kenmerken niet direct op gebondenheid en bezetenheid hoeven te wijzen.
9. Welke reactie op Jezus en de Bijbel wordt vaak waargenomen bij mensen die bezeten zijn?
10. Hoe kun je gebondenheid en bezetenheid herkennen?
[1] Sommigen christenen spreken liever niet over bezetenheid. Omdat je daar uit op zou kunnen maken dat occult gebonden mensen het eigendom van satan zijn. Dat klop niet. Met bezeten zijn wordt simpelweg bedoeld dat iemand overweldigd is door boze geesten die in hem wonen.
[2] Het is vanuit de Bijbel gezien niet helemaal duidelijk of er wel zo’n groot verschil is tussen een geest hebben (bezeten zijn) en gebonden zijn. Maar in de praktijk is het nuttig om dit onderscheid te maken. Bij bezetenheid is er een geest aanwezig in het slachtoffer, bij gebondenheid is dat niet altijd duidelijk. In beide gevallen, ook bij gebondenheid, hebben boze geesten greep op iemand. Bij gebondenheid is de greep van de boze geesten minder volledig dan bij bezetenheid.
[3] Zie dit document, www.toetsalles.nl/contem.index.htm , speciaal punt 3.
[4] Deze christenen doen vaak een beroep op Efeze 4:27. “Word boos, maar zondig niet, laat de zon niet ondergaan over uw boosheid, en geef de duivel geen plaats.” In de NBG vertaling staat “en geeft de duivel geen voet”. Volgens dit Bijbelvers geven we satan de kans om ons te manipuleren, wanneer we boos op iemand blijven. Het is niet goed om verbitterd te raken door iemands onredelijke gedrag. De satan kan daar bijvoorbeeld gebruik van maken om verdeeldheid te zaaien. Zo kan hij de eenheid tussen gelovigen wegnemen. Ook van andere zonden waar wij ons niet van bekeren, kan de satan gebruik maken om ons te manipuleren. Dit vers leert echter niet dat er door te zondigen een occulte binding ontstaat. Die gedachte kunnen we niet in de Bijbel terug vinden. Een voorbeeld van deze dwaling vinden we in het boek “Vloek en zegen” van Derek Prince. Zie voor een bespreking van de denkbeelden van Derek Prince www.toetsalles.nl/bio.derekprince1.htm
[5] Zie de volgende Bijbelstudie over bevrijding van gebondenheid en bezetenheid.
[6] Zie Bijbelstudie 63 over het occulte
[7] Als de spookverschijnselen, zoals klopgeluiden en geestverschijningen, met de persoon mee reizen, is dat een sterke aanwijzing voor occulte belasting. De spookverschijnselen worden dan waargenomen op de plaats waar de persoon zich bevindt. Het komt ook voor dat spoorverschijnselen zoals klopgeluiden slechts op één bepaalde plaats waargenomen worden. In dat geval hoeft er geen sprake te zijn van occulte belasting. Plaatsen en voorwerpen kunnen namelijk ook occult belast zijn. Doordat een voorwerp bijvoorbeeld vroeger gebruikt is bij de rituelen van een tovenaar. Of omdat er in het verleden op een bepaalde plaats spiritistische bijeenkomsten (seances) gehouden zijn. Tijdens zulke bijeenkomsten worden er geesten opgeroepen.
[8] Depressie kan verschillende oorzaken hebben. (1) De depressie kan reactief zijn. Het is in dat geval een normale reactie op moeilijke omstandigheden. (2) Depressie kan ook een geestelijk oorzaak hebben. Als er ernstige zonde is en je wilt je daar niet van bekeren, kan dit tot depressieve klachten leiden. Zie Psalm 32:3-6. (3) Depressie kan ook een puur fysieke oorzaak hebben, bijvoorbeeld postnatale depressie. (4) Depressie kan ook het gevolg zijn van een psychische ziekte. (5) Tot slot kan een depressie ook het gevolg zijn van occulte belasting.
[9] Pas op voor de valse leer die stelt dat alle lichamelijke klachten door de boze worden veroorzaakt! Ziekten zijn in de eerste plaats het gevolg van de zondeval. Sinds de zondeval worden mensen ziek en overlijden ze. Pas ook op voor de valse leer die stelt dat Jezus ieder kind van God nu al zal genezen! Zie www.internetbijbelschool.nl/htmldoc/zg-3.htm
[10] Zie punt 3 van Bijbelstudie 31 over de zonde.
[11] Twee illustraties. Iemand had last van onverklaarbare depressies en bloedneuzen. Een broeder bad: “Heer wat is er aan de hand?” De man viel daarop stuiptrekkend op de grond. De geest manifesteerde zich. Na gebed werd de geest uitgedreven. De jarenlange depressie verdween en ook het bloeden stopte. Drie christenen baden voor iemand waarvan zij het vermoedden hadden dat hij occult belast was, er bleef van het aan die persoon gegeven onderwijs uit de Bijbel niets hangen. Dat was verdacht. Ze spraken met elkaar af om regelmatig thuis voor die persoon te bidden. Na drie dagen hoorde deze persoon in zichzelf een stem die zei: “we zijn ontdekt”. In beide gevallen bleek naderhand dat de personen waar het hier om ging bijeenkomsten van spiritisten hadden bezocht. Beiden hadden ook een occult belaste vader.