Inleiding
“Het opengaan van Uw Woorden geeft licht, het schenkt eenvoudigen inzicht” (Psalm 119:130)
Deze bijbelstudie gaat over het begrijpen van de Bijbel. Tot voor kort gingen alle bijbelgetrouwe christenen er van uit dat de Bijbel begrijpelijk is. Elk bijbelgedeelte heeft een door God bedoelde betekenis en wij kunnen die betekenis vinden. Tegenwoordig zijn er echter christenen die dit aanvechten. Deze christenen zijn beïnvloed door het postmodernimse.[1] Zij beweren dat ieder de Bijbel vanuit zijn eigen achtergrond uitlegt. Om die reden is het niet mogelijk om de ene door God bedoelde betekenis van een bijbelgedeelte vast te stellen. Ieder, zo beweren zij, haalt zijn eigen verhaal uit de Bijbel. Ter ondersteuning van deze opvatting wijzen zij op de verschillende inzichten die er onder christenen zijn. “Zie je wel: de één zegt dit en de ander zegt dat en allemaal beroepen zij zich op de Bijbel. Je komt er niet uit. De Bijbel is niet duidelijk.”
De geest van het postmodernisme is een ernstige bedreiging voor het gezag van de Bijbel. Wanneer deze opvatting juist is kun je niet met zekerheid vaststellen wat de Bijbel over een bepaalde zaak leert. Het is dan niet meer mogelijk om onderscheid te maken tussen de gezonde leer en valse leer. Ook kun je niet meer met gezag, door je te beroepen op de Bijbel, iets leren. Je kunt niet meer zeggen: “Zo moet het, zo is het, kijk maar in de Bijbel, hier staat het.” Daarom is het belangrijk om deze dwaling te weerleggen.
1. De Schriften gaan er zelf vanuit dat zij begrijpelijk zijn
De Bijbel veronderstelt eenvoudigweg van zichzelf, dat hij begrijpelijk is.
In de Bijbel zien we bijvoorbeeld herhaaldelijk dat mensen dingen uit de Schrift bewezen. Ze beweerden iets en dan zeiden ze: “Kijk maar, hier staat het in de Bijbel”. Dit veronderstelt dat ieder de juiste betekenis van de Schrift kan herkennen. Apollos bewees bijvoorbeeld uit de Schriften dat Jezus de Messias was (Handelingen 18:28). Hij deed hierbij een beroep op de voor ieder duidelijke betekenis van een aantal bijbelteksten uit het Oude Testament. Ieder die eerlijk was moest erkennen dat de Bijbel duidelijk aantoont dat Jezus de Messias is. Petrus deed hetzelfde op de pinksterdag (Handelingen 2:14-36). Ook de Heere Jezus beriep zich herhaaldelijk op de Schrift. Hij bewees dingen uit de Schrift (Mattheus 19:1-8; Mattheus 22:23-33).
Ook Paulus ging er van uit dat iedereen de juiste betekenis van een bijbelgedeelte kan vaststellen. Paulus zeg in 2 Timotheus 3:16 dat de Schrift onder andere bedoeld is om te weerleggen. “Heel de Schrift is door God ingegeven en is nuttig om daarmee te onderwijzen, te weerleggen, te verbeteren”.
Onderwijzen is leren, het is met gezag zeggen: “Zo is het, zo staat het in de Bijbel”. Weerleggen is zeggen: “Zo is het niet, zo staat het niet in de Bijbel”. Dit laat zien dat ook Paulus er van uit gaat dat de betekenis van de tekst van de Bijbel duidelijk is. Hoe zou je anders iemand kunnen weerleggen?
Zo kunnen we nog talloze voorbeelden geven. Tot slot nog één voorbeeld. Het voorbeeld van de Joden in Berea. Ook de Joden in Berea gingen er zondermeer vanuit dat de Bijbel begrijpelijk is. Zij controleerden namelijk of de boodschap die Paulus bracht in overeenstemming was met het Oude Testament (Handelingen 17:11). Ze vergeleken wat Paulus leerde met de Bijbel. En toen kwamen ze tot de conclusie dat wat Paulus leerde in overeenstemming was met de Schrift. Zij gingen er dus vanuit dat ze begrepen wat Paulus wilde zeggen en ze gingen er ook vanuit dat ze in staat waren om de Bijbel te begrijpen. Lucas, de schrijver van het boek Handelingen, prijst de Joden in Berea hiervoor. Er is geen spoor te vinden van de postmoderne praatjes over het niet kunnen begrijpen van de Bijbel.
Kortom, overal in de Bijbel gaat men er simpelweg vanuit dat de Schrift begrijpelijk is. Dit wordt verondersteld. Ook wij moeten hier net als Jezus en de schrijvers van de Bijbel van uit gaan.
2. Hoe komt het dat christenen zo verschillend denken over allerlei zaken?
Als de Bijbel begrijpelijk is, hoe komt het dan dat er onder christenen over zoveel onderwerpen verschillend wordt gedacht? De verschillen van inzicht hebben meerdere oorzaken.
Niet alle christenen gaan alleen van de Bijbel uit
Niet alle christenen[2] baseren hun geloof uitsluitend op de Bijbel[3]. Zo gaan bijvoorbeeld de Rooms-katholieken naast de Bijbel ook uit van de traditie. Ze geloven allerlei dingen die niet in de Bijbel staan. Daarom verschillen ze op heel veel punten van de christenen die alleen van de Bijbel uitgaan.
De vrijzinnige christenen gaan ook niet alleen uit van de Bijbel. Zij baseren hun geloof op de Bijbel én de theorieën van de seculiere wetenschap. Zij gaan er bijvoorbeeld van uit dat de evolutietheorie waar is. De evolutietheorie is echter in strijd met Genesis 1 en 2. Dit probleem lossen ze op door de Schrift te verdraaien. Ze vatten deze hoofdstukken symbolisch op.
Als christenen niet alleen uitgaan van de Bijbel leidt dit tot allerlei verschillende inzichten. De eenheid in denken kan alleen hersteld worden als iedereen alleen van de Bijbel uitgaat.
De verschillen van inzicht moeten niet overdreven worden
De verschillen tussen bijbelgetrouwe christenen zijn niet zo groot als ze soms voorgesteld worden. Over de hoofdlijnen van de leer zijn zij het met elkaar eens. Om enkele voorbeelden te noemen: allen geloven in de drie-eenheid, allen geloven in de Godheid van Jezus Christus, allen geloven dat het sterven van Jezus plaatsvervangend was. Over de hoofdzaken van het geloof bestaat dus geen verschil van mening. Dat komt omdat God de belangrijkste dingen zo vaak en op zoveel manieren in de Bijbel op heeft laten schrijven dat daarover geen misverstand kan bestaan. God heeft deze dingen niet één keer gezegd, maar vele malen en op verschillende manieren. Neem bijvoorbeeld de leer dat Jezus God is[4]. Die wordt door zeer veel Schriftgedeelten ondersteund.
Over andere punten, die minder vaak in de Bijbel staan, bestaat onder bijbelgetrouwe christenen soms toch verschil van inzicht. Hoe komt dat?
Het niet zorgvuldig toepassen van de regels voor de Bijbeluitleg
Onder bijbelgetrouwe christenen is op hoofdlijnen overeenstemming. Als het om bijzaken gaat zijn er echter verschillen. Deze verschillen worden voornamelijk veroorzaakt door het niet goed toepassen van de regels voor de uitleg van de Bijbel.
Er zijn twee belangrijke regels. De eerste is dat je bij de uitleg van een tekst moet letten op het verband waarin de tekst staat. Dat zijn in de eerste plaats de bijbelverzen ervoor en erna. In de tweede plaats is het van belang om bij de uitleg van een bijbelgedeelte Schrift met Schrift te vergelijken. Dat houdt in dat je de andere bijbelgedeelten, die over hetzelfde onderwerp gaan, erbij neemt. Elke tekst moet uitgelegd worden in overeenstemming met alle andere bijbelgedeelten die over hetzelfde onderwerp gaan. Misschien vind je dit een erg theoretisch verhaal, maar het wordt duidelijker als er voorbeelden worden gegeven. Die voorbeelden staan in Bijbelstudie 48 over het uitleggen van de Bijbel[5]. We moeten ook altijd uitgaan van de normale betekenis van woorden, tenzij er dwingende redenen zijn om dat niet te doen. Als we bijvoorbeeld lezen over “duizend jaar”, dan gaan we er in eerste instantie vanuit dat het om duizend letterlijke jaren gaat.
Bij de uitleg van de Bijbel is het verder van groot belang dat we de tekst goed lezen. Staat er ook wat men uit de tekst haalt? Wat staat er wel, wat staat er niet? We moeten oppassen voor schriftinleg. We moeten geen dingen in een bijbelgedeelte lezen die er niet in staan.
Als de regels voor de uitleg van de Bijbel niet zorgvuldig worden toegepast kan er gemakkelijk verschil van inzicht ontstaan. Dat geldt niet alleen voor de regels voor de uitleg van de Bijbel maar ook voor de regels voor het vinden van de leer[6].
Niet willen weten
Soms komt het voor dat christenen iets niet willen weten. Ook dit kan leiden tot verschil van inzicht. Het hart van de mens, ook dat van de christen, is arglistig. Ook de gelovige mens kan zichzelf voor de gek houden. Soms willen we iets liever niet weten, omdat het ons te veel zou kosten. Als christen moeten we echter bereid zijn om de waarheid te erkennen, wat het ons ook kost.
Er zijn ook christenen die bezwijken onder de druk van de wereld. Ze verdraaien de Schrift om deze in overeenstemming te brengen met de heersende publieke opinie. Ze passen de uitleg van de Bijbel aan, aan de moderne inzichten. Dat gebeurt momenteel met de leer over de homoseksuele praktijk en de leer over de positie van de vrouw. Er was onder bijbelgetrouwe christenen nooit verschil van inzicht over deze onderwerpen. Maar omdat de wereld om ons heen van mening is veranderd, zijn ook sommigen binnen de christelijke wereld van mening veranderd.
3. Niet alles in de Bijbel is even duidelijk
“Zoals ook onze geliefde broeder Paulus, naar de wijsheid die hem gegeven is, u geschreven heeft, zoals ook in alle brieven, wanneer hij deze dingen ter sprake brengt. Daaronder zijn sommige zaken die moeilijk te begrijpen zijn, die de onkundige en onstandvastige mensen verdraaien, tot hun eigen verderf, net als de andere Schriften.” (2 Petrus 3:15,16)
Petrus zegt dat in de brieven van Paulus sommige dingen moeilijk te begrijpen zijn. Niet alle bijbelgedeelten zijn hetzelfde. Er zijn een aantal bijbelgedeelten, speciaal in de brieven van Paulus, die niet zo eenvoudig te begrijpen zijn. Gelukkig zijn er niet zo heel veel moeilijke gedeelten[7]. Het gaat slechts om ‘sommige zaken’. We moeten deze moeilijke teksten uitleggen vanuit de vele teksten die wel duidelijk zijn.
4. De hulp van de Heilige Geest bij het verstaan van de Bijbel
“Toen opende Hij hun verstand zodat zij de Schriften begrepen” (Lucas 24:45)
We kunnen de Bijbel alleen begrijpen wanneer God ons verstand opent. Een natuurlijk mens, die de Geest niet heeft, kan de geestelijke dingen niet verstaan (1 Korinthiers 2:14). De Heilige Geest moet daarom ons verstand verlichten. Van de Heilige Geest wordt gezegd dat Hij ons onderwijst over alle dingen. “Zoals deze zalving u onderwijst met betrekking tot alle dingen” (1 Johannes 2:27). Daar kunnen we op rekenen (1 Korinthiers 2:12). En daar mogen we met vertrouwen om bidden. Net zoals Paulus deed in Efeze 1:15-23. En zoals David in Psalm 119: “Ontsluit mijn ogen en laat mij aanschouwen de wonderen van Uw Wet” (Psalm 119:18).
5. Menselijke leraren
“En nu hebben wij genadegaven ….. wie onderwijst in het onderwijzen” (Romeinen 12:6,7)
“En Hij heeft sommigen gegeven als apostelen, anderen als profeten, weer anderen als evangelisten en nog weer anderen als herders en leraars“ (Efeze 4:11)
God wil graag dat wij Zijn Woord begrijpen. Daarom heeft Hij ons Zijn geest gegeven. Daarnaast heeft hij ook voorzien in bijbelleraren. Bijbelleraren zijn christenen die de geestesgave van onderwijzen hebben gekregen. We mogen dankbaar gebruik maken van het onderwijs van deze christenen. Maar ze zijn in hun onderwijs nooit onfeilbaar, daarom moeten we de inhoud van hun onderwijs altijd toetsen aan de Bijbel (Handelingen 17:11). Een leraar kan onbewust dwalen. Ook zijn er volgens de Bijbel valse leraren.[8] We moeten dus waakzaam zijn.
Toetsvragen
1. Leg uit wat bedoeld wordt met de begrijpelijkheid van de Bijbel.
2. Van welk idee gaan postmoderne filosofen uit?
3. Waarom is dit filosofische idee in strijd met de begrijpelijkheid van de Bijbel?
4. Waarom is het postmodernisme een ernstige bedreiging voor het gezag van de Bijbel?
5. Onderbouw de volgende stelling met behulp van een aantal voorbeelden: “De Bijbel gaat er zelf vanuit dat hij voor ieder mens begrijpelijk is”
6. De Bijbel is begrijpelijk. Toch wordt er binnen de christelijke wereld verschillend gedacht over allerlei zaken. Leg uit hoe dat komt.
7. Leg de volgende uitspraak uit: “De verschillen tussen bijbelgetrouwe christenen moeten niet overdreven worden”.
8. Waar moet je om bidden als je de Bijbel bestudeert?
9. Hoe moet je omgaan met moeilijke bijbelgedeelten?
10. Waarom moeten we het onderwijs van menselijke leraren altijd toetsen aan de Bijbel?
[1] Volgens deze filosofische stroming bekijkt ieder mens de werkelijkheid door zijn eigen gekleurde bril. Daarom is het niet mogelijk om objectief vast te stellen wat waar is. Waarheid is subjectief. Iets is waar voor jou, maar dat betekent niet dat het ook waar is voor een ander.
[2] Onder christenen verstaan we hier allen die zichzelf christen noemen.
[3] Zie Bijbelstudie 46 “Wat we geloven moeten we alleen op de Bijbel baseren.”
[4] Zie Bijbelstudie 9 over de Godheid van Jezus.
[5] Zie Bijbelstudie 48 “De regels voor de uitleg van de Bijbel”
[6] Zie punt twee van Bijbelstudie 49 “De leer is belangrijk”.
[7] Petrus voegt er een waarschuwing bij. Hij spreekt over onkundige en onstandvastige mensen. Onkundig is onbekwaam en onstandvastig is labiel. Deze ‘christenen’ nemen een moeilijke tekst en geven er een speculatieve uitleg aan en baseren daar vervolgens een valse leer op. We moeten de moeilijke teksten echter altijd uitleggen vanuit de duidelijke teksten, dat zal ons beschermen tegen deze lieden en hun foute schriftuitleg.
[8] Zie punt 3 van Bijbelstudie 49 “De leer is belangrijk”.